Spreidingswet

Wat gaat er veranderen?

De grootste verandering met de Spreidingswet is dat gemeenten een wettelijke taak hebben in het opvangen van asielzoekers. Voorheen hing het realiseren van opvanglocaties af van de bereidwilligheid van gemeenten. Voorlopig is noodopvang nog nodig, maar we willen toe naar locaties die voor een langere periode in een gemeente blijven. Dat kan ook kleinschalig. De wet maakt het mogelijk voor gemeenten om zelf locaties te exploiteren. 

Hoe werkt de Spreidingswet?

Met de verdeelbesluiten die de minister eind 2024 nam, is bekend hoe de opgave van 96.000 opvangplekken verdeeld worden over de gemeenten. Die verdeling is gemaakt op basis van de op 1 november ingediende provinciale plannen die optelden tot ongeveer 90.000 plekken en een verdeling van de restopgave. De opgaves per provincies zijn op 31 januari 2024 bekend gemaakt. Daarbij is gekeken naar het aantal inwoners en hoe welvarend een gemeente is. Benieuwd hoe het COA tot een prognose van de benodigde opvangplekken komt? Klik hier.

Voornemen om wet weer in te trekken

Het kabinet wil de Spreidingswet intrekken en heeft medio april 2025 de ‘Contourennota intrekking Spreidingswet’ ter consultatie aangeboden. Het COA heeft hierop een uitvoeringstoets gedaan, deze lees je hieronder.

Stand van zaken

Gemeenten werken hard aan de uitvoering van de wet. Want hoewel het nieuwe kabinet de wet wil afschaffen, is deze immers gewoon van kracht. Het COA is met ruim 160 gemeenten in gesprek over nieuwe opvanglocaties en werkt aan capaciteitsplannen voor de komende periode. Volgens de Spreidingswet moeten alle opvanglocaties op 1 juli 2025 klaar zijn voor gebruik, maar de overgang kost tijd. Ruim een derde van de locaties in de verdeelbesluiten is pas in 2026 of later beschikbaar. We zullen dus met gemeenten moeten werken aan tussenoplossingen. Daarnaast is het van belang om in de gevallen waar hele kleine aantallen zijn toegewezen te kijken naar combinaties in de regio.