Het recht op opvang

In sommige gevallen is er geen recht op opvang wanneer iemand al een verblijfsvergunning heeft, bijvoorbeeld een studievergunning.

Recht op opvang

De voorzieningen waar asielzoekers recht op hebben, zijn vastgelegd in de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen (Rva), zoals:

• onderdak
• maaltijden of eetgeld
• leefgeld voor kleding en verzorgingsproducten
• begeleiding en recreatieve activiteiten
• (openbaar) vervoer naar de advocaat en IND in verband met de asielprocedure
• toegang tot medisch-noodzakelijke zorg
• WA-verzekering

Het is de taak van het COA om deze voorzieningen beschikbaar te stellen. Dat staat in de wet COA.

Onthouding van verstrekkingen

Als asielzoekers hun medebewoners of COA-medewerkers niet in hun waarde laten of op een andere de huisregels overtreden, treffen we maatregelen. Onthouding van (een deel van de) hierboven genoemde verstrekkingen uit de Rva behoort tot die maatregelen.

Maaltijden, eet- en leefgeld

De meeste asielzoekers hebben geen eigen middelen. Zij ontvangen daarom maaltijden of eetgeld. Later komt daar leefgeld bij. Eetgeld en leefgeld keren we wekelijks uit als weekgeld. Asielzoekers die inkomsten en/of eigen vermogen hebben, mogen nog steeds gebruikmaken van de COA-opvang. In dat geval moeten zij wel een eigen bijdrage in de opvangkosten betalen. Dit staat in de Regeling eigen bijdrage asielzoekers met inkomen en vermogen (Reba).

Regeling eigen bijdrage asielzoekers met inkomen en vermogen (Reba)

De Reba is een wettelijke regeling die bepaalt dat bewoners met eigen vermogen of inkomsten een bijdrage betaalt aan de opvang. De opvangvoorzieningen zijn namelijk bedoeld voor mensen die niet met eigen middelen kunnen voorzien in de noodzakelijke bestaanskosten. Er wordt een bijdrage gevraagd voor het weekgeld, de maaltijden en de huisvesting. Dit kun je vergelijken met huurkosten en de kosten van basisbehoefte zoals eten, persoonlijke hygiëne, kleding etc. Of, hoeveel en over welke termijn bewoners een maandelijkse eigen bijdrage betalen, hangt af van het inkomen of vermogen en de samenstelling van het gezin. 

Berekening van de Reba

Bij de berekening van de eigen bijdrage hanteert het COA de normbedragen voor de Participatiewet die de Rijksoverheid jaarlijks vaststelt. Een bewoner mag in ieder geval 25% van het netto inkomen met een maximum van € 273 (januari 2025) per maand zelf houden. Iemand betaalt uiteraard nooit meer dan de maximale kosten, zoals die binnen de Reba gehanteerd worden. Als het inkomen hoger is dan de maximale opvangkosten, dan houden bewoners naast het vrijgestelde bedrag ook dat bedrag over. 

Voor bewoners met vermogen  geldt een vermogensgrens van €7.770 voor alleenstaanden en €15.540 voor een meerpersoonshuishouden. Is het eigen vermogen lager, dan wordt geen eigen bijdrage gevraagd. 

Werken mogelijk maken

In Nederland vinden we het belangrijk dat iedereen zo veel mogelijk in hun eigen onderhoud kan voorzien. Dat geldt ook voor mensen in de opvang. Bewoners die dat kunnen, dragen bij in de opvangkosten. Het COA werkt samen met partners om onze bewoners zoveel mogelijk aan het werk te helpen. Dat is goed hun welzijn, integratie en ook financieel. Regioplan deed onderzoek naar de drempels die werken in de weg zitten en constateerde dat de Reba soms een drempel is om te gaan werken, zoals bijvoorbeeld bij jongeren en grote gezinnen. Daar kan de bijdrage behoorlijk oplopen. In de uitvoering van de eigenbijdrageregeling zijn daarom een paar dingen aangepast en daarmee sluit de regeling beter aan op de Participatiewet.

Lees hier meer over de Reba.

Eetgeld

De hoogte van het eetgeld hangt af van het aantal personen waarmee de ontvanger een huishouden voert. Voor kinderen is het bedrag voor eetgeld bovendien lager dan voor volwassenen en amv. De hoogte van het eetgeld dat amv ontvangen, is altijd gebaseerd op een 1-persoonshuishouden.
Op locaties waar bewoners maaltijden krijgen, ontvangen ze geen eetgeld. Wanneer bewoners een deel van de maaltijden zelf moeten verzorgen, bijvoorbeeld alleen het ontbijt, is de hoogte van het eetgeld lager.

Leefgeld

Wanneer de asielprocedure van start gaat, ontvangen asielzoekers ook leefgeld. Dat is voor alle bewoners even hoog: € 14,87 per week. 

Uitgeprocedeerde volwassenen die in een gezinslocatie of een vrijheidsbeperkende locatie verblijven, ontvangen geen leefgeld.

Alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) ontvangen al leefgeld vóórdat de asielprocedure van start gaat, tijdens de wachttijd voor de procedure.

In natura

Op locaties waar bewoners geen eetgeld en/of leefgeld ontvangen, verstrekken we maaltijden en/of verzorgingsproducten in natura. Dat is bijvoorbeeld het geval in de centrale ontvangstlocatie.

Begeleiding en recreatieve activiteiten

Asielzoekers hebben recht op begeleiding bij het vormgeven van hun toekomst in Nederland of het land van herkomst. We bieden daarvoor in elk azc programma’s aan. Daarnaast kunnen bewoners in een azc meedoen met activiteiten die COA-medewerkers met samenwerkingspartners en bewoners organiseren. Dat kunnen bijvoorbeeld sport-, muziek- of puur sociale activiteiten zijn.