In Iran was Ayda haar leven overzichtelijk, maar ook begrensd. “Als vrouw had ik weinig bewegingsvrijheid. Ik leerde fietsen in Nederland. In Iran mocht dat niet als vrouw. Dat voelt bevrijdend.” Wat voor anderen klein lijkt – op de fiets naar het werk of een klant in het Nederlands begroeten – zijn voor Ayda grote stappen. “Stoplichten? Die kende ik ook niet, want het verkeer ging gewoon. Hier moest ik dagelijkse zaken nieuw aanleren.”
Ayda wilde graag aan de slag, maar ze moest na haar aankomst in Nederland eerst wachten op haar Burgerservicenummer (BSN). Je mag wel zonder dat nummer werken, maar meeste werkgevers willen een BSN om administratieve redenen. Ze wilde niet alleen maar binnen zitten en solliciteerde zich ‘suf’: fabrieken, restaurants. Het kostte haar lange tijd om werk te vinden. “Ik denk dat zo’n 60-70 procent van de asielzoekers wel willen werken, maar het is lastig om er tussen te komen. Mensen raken gedemotiveerd. Ik wilde per sé werken. Ik wilde me nuttig voelen.” Via het lokale werkcentrum Podium24 kwam ze terecht bij McDonald's Maastricht de Geusselt. COA werkt via de Meedoenbalie op de azc-locatie samen met Podium24 in de pilot ‘asielzoekers sneller aan het werk’.
Kleine dingen, grote stappen
Haar eerste werkdag was spannend. “Ik wist niet precies wat ik moest verwachten. De taal is moeilijk, het werksysteem is anders. Maar alle collega’s heetten mij meteen welkom. Mijn collega’s hadden geduld, en lieten me veel zien.” Ayda begon als algemeen medewerker: drinken inschenken, table service (bedienen), frietjes bakken in de keuken. De duidelijke structuur van het werk én de dagelijkse afwisseling tussen haar taken, helpen haar. “Ik weet precies wat er van mij wordt verwacht. Dat geeft rust. En elk gesprek helpt me om beter Nederlands te leren.”
“We willen dat iedereen zich welkom voelt”
Nick Willems, franchisenemer van onder andere McDonald's Maastricht de Geusselt, kent de impact van het inwerken. “We zorgen ervoor dat nieuwe collega’s, ook als ze nog niet goed Nederlands spreken, zich welkom voelen om te leren. Vaak koppelen we ze aan een ervaren medewerker, die extra begeleiding biedt. Zodat ze even kunnen landen in ons bedrijf. We hebben geduld. Zoeken de juiste manier om iemand in te werken. We zijn geneigd om dingen met woorden uit te leggen – maar laat maar aan nieuwe collega’s zíen hoe het werk werkt. Door het te doen, te ervaren.”
“Haar motivatie is aanstekelijk”
Nick: “Ayda komt altijd met een glimlach. Je merkt dat ze het serieus neemt. En dat werkt aanstekelijk, ook op de jongeren die bij ons werken. Het team ziet hoe gemotiveerd ze is, hoe hard ze haar best doet. Dat inspireert.”
Nick streeft er naar om zijn personeelssamenstelling een afspiegeling te laten zijn van de maatschappij. “Juist met de huidige polarisering. Wij willen iedereen een kans geven. We zijn zo goed als we samen zijn. We gaan in gesprek met elkaar – als het eventjes niet lekker loopt tussen de verschillende culturen. De meeste asielzoekers die ik ken hebben een geweldige werkethiek. Ze willen iets van hun leven maken.”
Administratie als drempel
Tegelijk erkent Jill Willems, HR-manager bij dezelfde McDonald’s-vestiging, dat het in dienst nemen van asielzoekers soms een extra administratieve handeling vraagt. “Een tewerkstellingsvergunning (TWV) aanvragen bij het UWV kost tijd en geduld. Soms duurt het 5 weken, soms is het in 4 dagen geregeld. Het is belangrijk om daarbij om hulp te vragen. Want het wijst zich niet vanzelf, wel als je het eenmaal weet. En wij plannen dit zorgvuldig, je moet er op tijd mee beginnen.” Bij Ayda kwamen er ook nog aanvullende vragen van het UWV. “Dan moet je even schakelen. Maar dat doen we graag – zolang iemand écht wil werken, gaan wij er ook voor.”
Hoop en toekomst
Toekomstplannen maken is nog lastig, want Ayda’s procedure loopt nog. Maar ze denkt wel vooruit. Ze wil blijven werken, beter Nederlands leren, en misschien ooit een opleiding volgen richting social work. “Voor nu ben ik dankbaar dat ik mag meedoen. Dat ik elke dag een beetje groei. Na een lange tijd voel ik me goed – ook mentaal. Ik begrijp de Nederlandse taal en cultuur steeds beter, en maak vrienden op het werk van allerlei culturen. Hier leer ik bouwen, voel ik me minder verlegen om Nederlands te spreken en leer ik meer mezelf zijn.”
Eén kans is genoeg
Nick sluit af met een oproep aan andere werkgevers: “Laat je niet afschrikken door de papieren. Kijk naar de persoon. Er zijn veel mensen met potentieel die graag willen. Als je asielzoekers een kans geeft, krijg je er vaak een gemotiveerde collega voor terug. Als bedrijf draag ik niet alleen bij aan het oplossen van personeelstekorten, maar ook aan iets groters: inclusie, verbinding en perspectief. Dat is mijn persoonlijke drijfveer: dat iemand die hier werkt, beter de deur uitgaat dan dat diegene hier binnenkwam. Dat geeft mij een goed gevoel.”
