“Toen onze locatie werd heropend, wilde onze locatiemanager Gerrit de Lang al snel een bewonersraad instellen”, vertelt Tieme Smook. “Geen klaagraad, maar een manier om gebruik te maken van de competenties van onze bewoners. Competenties waarmee we onze locatie kunnen verbeteren. Terugkijkend kan ik niet anders zeggen dan dat de bewonersraad ontzettend veel heeft opgeleverd.”
Wensmuur
“Voor de eerste bewonersraad nodigde ik vijftien bewoners uit. De voertaal van onze overleggen is Engels. Zo kan er een gesprek op gang komen, wat met tolken een stuk lastiger is. Eerst kwam de raad tweewekelijks bijeen en later een keer per maand. Mijn collega zit voor. Onze locatiemanager is ook altijd aanwezig. Op die manier kunnen we zaken meteen aftikken als er een goed idee ontstaat. Boter bij de vis dus.
De bewonersraad ging al snel onder de bewoners leven door een wensmuur waarop alle bewoners hun wensen kunnen uiten. Ook staat daar het e-mailadres van de bewonersraad en de lopende initiatieven. Initiatieven als verkeers- en fietslessen, zwemlessen, fitness bij de plaatselijke sportschool. Verder werken we aan een plan om bewoners medebewoners digitaal op weg te helpen. Daar is veel behoefte aan”, vertelt Tieme.
Bedden die doorzakken
“Het gaat er om dat we het azc verbeteren. Natuurlijk wordt daarbij soms wel geklaagd”, geeft ex-bewoner Abdulkader Baki toe. De mechatronisch ingenieur uit Syrië zat in de bewonersraad sinds de tweede vergadering en woont tegenwoordig in Eindhoven. “Zo zakten de bedden op azc Balk door, waardoor veel mensen rugklachten hadden. Dat hebben we opgelost met een dunne houten bedplaat onder het matras. Iedereen slaapt sindsdien een stuk beter. Ik miste een ruimte waar ik in stilte een boek kan lezen. Ik sliep met twee andere bewoners op een kamer, in de gezamenlijke ruimtes is het vaak onrustig, en in het computerlokaal zitten kinderen online spelletjes te doen. Een stiltekamer! Dat is wat we nodig hebben. Ik opperde het idee in de bewonersraad. Andere bewoners zagen de stiltekamer ook wel zitten. Ik kreeg de opdracht om het idee verder uit te werken.”
Voldoende animo?
Abdulkader ging aan de slag. Hij stelde de regels en een beheerplan voor de stiltekamer op. “We hadden natuurlijk ook een ruimte nodig. Dat was geen probleem, want ik zag dat de ruimte voor het Taalcafé maar twee keer per week werd gebruikt.” De plannen werden besproken in de bewonersraad. Abdulkader: “Gerrit ging akkoord, maar hij stelde wel een voorwaarde: er moesten voldoende mensen gebruik gaan maken van de stiltekamer. Samen met vier andere bewoners richtte ik de stiltekamer in en die werd geopend in 2019. “De eerste week maakten 130 bewoners gebruik van de stiltekamer. Op elk moment waren er vijf tot zeven bewoners in de ruimte. Ook alle COA-medewerkers waren erg nieuwsgierig en kwamen – in stilte – even langs. Gerrit was overtuigd. We kregen budget om extra banken aan te schaffen en een bibliotheek in te richten.”
Bordspellen verboden
“De stilteruimte is elke dag geopend van 10 uur ’s ochtends tot 10 uur ’s avonds (uitgezonderd op de momenten als het Taalcafé open is). Bewoners kunnen er gratis een kopje thee of koffie krijgen. Beheerders werken in het kader van zelfwerkzaamheid in shifts van zes uur om de stilte te bewaken. Bordspellen zijn inmiddels verboden in de stiltekamer, want dat levert toch te veel geluid op. Tijdens de lockdowns ging de stiltekamer dicht, maar opende weer naargelang de coronamaatregelen het toestonden”, aldus Tieme.
Meer respect over en weer
“De stiltekamer is een succes. Maar het is een idee waar we als COA-medewerkers misschien nooit op waren gekomen zonder de inbreng van onze bewonersraad. Daarom is het zo belangrijk om bewoners te betrekken”, meent Tieme. “Door bewoners het vertrouwen en de verantwoordelijkheid te geven zelf zaken op te zetten, ontstaat er een rolverdeling met meer gelijkwaardigheid. Er ontstond meer respect over en heen. Ik ben ervan overtuigd dat dat de sfeer op onze locatie heeft verbeterd.”
Initiatieven in drukke tijden
Locatie Balk is inmiddels voor twee jaar verlengd, maar sloot in de afgelopen maanden (conform afspraak met de gemeente) bijna een paar keer de deuren. Tieme: “Onze locaties is twee keer nagenoeg leeg geweest en weer volgelopen. Ondanks een personeelstekort lukt het toch steeds weer om een nieuwe en gemotiveerde groep bewoners te vinden voor de bewonersraad. En telkens verzinnen ze weer zaken die met minimale begeleiding van de grond komen. Zo hebben ze afgelopen weken een ‘translation squad’ opgericht die onder meer ondersteuning biedt bij de infobalie, de wachtkamer van GZA, en ondersteuning bij nieuwe bewoners. Zij nemen ons veel werk uit handen, dus het levert ons tijd op. Verder hebben bewoners zelf contact met de plaatselijke kerk opgenomen voor kledinginzameling. Hieraan hebben ze ook een repair shop gekoppeld. Onze ervaring is dat er altijd bewoners zijn die vrijwel helemaal zelfstandig initiatieven kunnen ontplooien. Of wij het nu druk hebben of niet.”
