“Een goede dagstructuur is extra belangrijk voor de mensen die hier wonen”

Gedragsproblemen

“Soms hebben asielzoekers door psychische problemen of gedragsproblemen tijdelijk extra begeleiding nodig. Stel dat een bewoner zijn kamer niet uitkomt, zichzelf niet wast, verslaafd is aan medicijnen, geen boodschappen doet, agressief is naar medebewoners. Dan nemen de COA-medewerkers van het azc contact op met de ibo. Ze maken zich zorgen om deze bewoner en vragen of wij kunnen helpen.”

Intake

“Een intake-medewerker van de ibo gaat dan op bezoek bij de collega’s in het azc. Ze bespreken uitgebreid wat er precies met de bewoner aan de hand is en wat zij al hebben geprobeerd. Ook gaat de intaker in gesprek met de bewoner zelf. Denken wij dat de bewoner in het azc kan blijven? Dan geven we collega’s advies over extra begeleiding. Bijvoorbeeld meer dagstructuur bieden of duidelijke gedragsafspraken maken. Maar als dat niet voldoende is, spreken we af dat de bewoner voor een paar maanden naar de ibo-locatie komt.” 

Prinses

“Zo kwam er laatst een Iraanse vrouw van 34 jaar bij ons terecht. Zij vroeg in het azc veel aandacht en klopte om de haverklap bij COA-medewerkers aan. Ook hield ze totaal geen rekening met andere bewoners, wat tot veel escalaties leidde. Ze beweerde dat ze de dochter van een Iraanse koning was. Ik vermoedde al snel psychische problemen en maakte een afspraak met GGZ op onze locatie. Samen met de vrouw en GGZ heb ik een begeleidingsplan opgesteld. Niet constant op gesprek komen bij het COA, was een van de leerdoelen. Daarnaast moest ze leren rekening houden met andere bewoners.”

Drie fasen

“In de ibo begeleiden we asielzoekers maximaal drie maanden en werken we in drie fasen. In de eerste fase stellen we samen met de asielzoeker een begeleidingsplan op met concrete doelen. Wat heeft hij nodig en wat helpt hem daarbij? Dagelijks observeren we het gedrag van de bewoner en geven we gerichte begeleiding. In fase twee laten we die begeleiding een beetje los, en woont en leeft de bewoner zelfstandiger. In de derde fase bereiden we hem voor op terugkeer naar het azc. Maar we beginnen de eerste dag in de ibo altijd met het kennismakingsgesprek. Daarin vertellen we hoe we werken en wat de dagstructuur op onze locatie is.”

Corvee

“Een goede dagstructuur is extra belangrijk voor de mensen die hier wonen. De meesten hebben een verstoord dag- en nachtritme. Daarom stimuleren we ze om op tijd op te staan en niet tot twaalf uur in bed te blijven liggen. ’s Ochtends om acht uur hebben ze allemaal verplicht corvee. Daarna drinken ze als ze dat willen koffie en thee in de huiskamer. De rest van de dag kunnen ze sporten en vrijwilligerswerk doen, en op zaterdag hebben we een kookactiviteit. Verder doen bewoners individuele activiteiten, zoals creatieve therapie. Na het avondeten kunnen ze tot negen uur in de huiskamer spelletjes doen, Nederlands leren, of samen tv kijken.”

Aanspreken

“Het is goed als bewoners actief zijn en daardoor goed kunnen slapen. Maar het is ook de bedoeling dat ze tijdens de groepsactiviteiten sociale vaardigheden aanleren. Bij het verplichte corvee zien we bijvoorbeeld of bewoners op tijd komen, verzorgd verschijnen, en goed samenwerken. De Iraanse vrouw die ik begeleidde, moest leren rekening houden met anderen. Daarom keek ik bij groepsactiviteiten naar de interactie van deze dame met andere bewoners. Als zij iemand kleineerde of lastig viel, sprak ik haar daar meteen op aan. Ze moest veel afleren en aanleren, maar uiteindelijk kon ze wel terug naar het reguliere azc.”

Laag IQ

“Het doel is dat iedereen na drie maanden weer teruggaat naar het reguliere azc. Of eigenlijk: dat ze dan inzicht hebben in hun gedrag en weten hoe ze daar in het azc mee om moeten gaan. En dat COA-medewerkers hen daarbij kunnen begeleiden. Maar niet iedereen kan terug. Zo heb ik net een alleenstaande jongere uit Congo begeleid. Hij was net achttien en kon zichzelf in het azc niet redden. Ik stelde een begeleidingsplan op, maar de jongen leerde langzaam. Uiteindelijk constateerde GGZ een erg laag IQ, wat zijn kinderlijke gedrag verklaarde. Voor deze jongen hebben we begeleid wonen aangevraagd, en daar functioneert hij nu prima.”

24/7 begeleiding

“In de ibo zijn 24/7 medewerkers aanwezig. Daarom kunnen we de mensen hier zo intensief begeleiden. De jongen uit Congo pakten wij vanaf dag een bij de hand. We deden boodschappen met hem, kookten samen, kochten kleren, gingen samen naar de huisarts. Ook legden we uit hoe een ov-kaart werkt en hoe je kunt pinnen. Na een maand lieten we hem een beetje los: ga zelf maar boodschappen doen. Hier in de ibo hebben we een ander contact met bewoners dan in een regulier azc. Als je samen boodschappen doet of kookt, heb je een ander gesprek en kom je er achter wat iemand wel en niet kan. En hoe je hem het beste kunt helpen.”

Dit verhaal is eerder gepubliceerd in VreemdelingenVisie april 2020.