Het COA gaat uiteraard niet over politieke keuzes, maar kan vanuit het uitvoeringsperspectief wel zaken aan de politiek meegeven. In de afgelopen twee jaar hebben we onze wettelijke taak moeilijk kunnen uitvoeren vanwege het grote tekort aan structurele opvangplekken. De gevolgen daarvan zijn dagelijks in het nieuws te zien. De aangenomen Spreidingswet en de vastgestelde structurele financiering zijn daarvoor hard nodig, al zijn de effecten pas op termijn merkbaar. Het COA heeft de informateurs en formerende partijen daarnaast 3 oplossingsrichtingen aangereikt ter overweging. 

Stel gemeenten in staat statushouders tijdig te huisvesten 

Ten eerste de snellere huisvesting van statushouders. Op dit moment verblijven er ruim 18.000 statushouders in de asielopvang van wie ruim 10.000 al huisvesting in een gemeente moeten hebben. Zij kunnen door het gebrek aan woonruimte nog niet integreren en houden plekken ‘bezet’ die bedoeld zijn voor asielzoekers die nog in procedure zijn. Gemeenten zouden beter in staat gesteld moeten worden om statushouders te huisvesten. Het COA pleit onder andere voor investeringen in flexibele woonruimte en slimmer gebruik van de bestaande woningvoorraad. 

  • Asielopvang in Heerlen, bewoners zitten buiten
    © Mariette Carstens

Benut het arbeidspotentieel van nieuwkomers die er al zijn

Het COA pleit voor betere mogelijkheden voor bewoners om snel en goed aan de slag te kunnen. Er zijn nu en in de toekomst flinke arbeidstekorten in bepaalde sectoren, waardoor de inzet van al het aanwezige arbeidspotentieel hard nodig is. De nieuwkomers die er al zijn – asielzoekers – kunnen met hun talenten hieraan bijdragen. Werken is ook goed voor hun welzijn, integratie en de leefbaarheid in en rondom locaties. Om de werkmogelijkheden te vergroten is het goed om te kijken naar de tewerkstellingsvergunning, persoonsregistratie en begeleidingsstructuur.

Stel grenzen aan de opvang bij specifieke gedrags- en zorgproblematiek

Het laatste punt betreft de kleine groep asielzoekers die de leefbaarheid en veiligheid in de asielopvang onder druk zetten. Dat kan gaan over criminaliteit en psychische en verslavingsproblematiek. Het COA heeft nu niet de bevoegdheid en mogelijkheden om die noodzakelijke zorg en handhavende taken uit te voeren. Daarom zijn er oplossingen buiten de reguliere opvang nodig zoals gespecialiseerde zorg en versnelde procedures.