Het azc in Budel staat onder druk; hoewel er op de locatie al vele jaren asielzoekers worden opgevangen, is de overlast, veroorzaakt door een kleine maar permanent aanwezige groep kansarme asielzoekers de laatste jaren dusdanig geweest dat de maat voor de gemeente en veel inwoners vol is. Ze roepen openlijk dat het azc, in elk geval in de huidige vorm, moet sluiten.
Gemeenteraadslid en initiatiefnemer van het Bewonerscollectief Bart Kraaijenvanger vindt dat niet. Al laat ook hij er geen twijfel over bestaan dat de overlast in en rond het dorp een halt moet worden toegeroepen.
Ten overstaan van zo’n 150 inwoners van Cranendonck en onder meer Staatssecretaris Eric van den Burg, Commissaris van de Koning Ina Adema, COA-bestuurslid Joeri Kapteijns en wijkagent Max Lentink, zet hij zijn motivatie uiteen: “Ons doel is om van verdeeldheid naar verbinding te gaan. Ik kan er niet tegen dat we de discussie rondom het azc en haar bewoners koud en kil benaderen. Deze asielzoekers zijn mensen zoals jij en ik. En overlast, die moet ook wat ons betreft hard worden aangepakt.”
Van den Burg is onder de indruk van het initiatief en hij toont zich verheugd over de voorstellen die variëren van carnavalswagens bouwen met asielzoekers tot gezamenlijk sporten en vissen. “Jullie proberen echt bruggen te slaan, iets wat ik tot nog toe onvoldoende heb gedaan. Ik heb veel te veel op de getallen en de wetgeving gezeten.”
Hij benadrukt het belang van opvang, benoemt de fouten die hij en zijn voorgangers hebben gemaakt in het voorkomen en aanpakken van de huidige opvangcrisis en hij staat uitgebreid stil bij de overlast die ervaren wordt in Budel. Sterker, hij benoemt zonder meel in de mond de problemen die er in het dorp zijn en legt precies uit wie daarvoor verantwoordelijk zijn. Maar hij neemt het gehoor ook mee in de belemmeringen om daar zomaar veranderingen in aan te brengen: wetgeving die bepaalt dat overlastgevende asielzoekers geen opvang geweigerd mag worden en dat ze evenmin uit de asielprocedure gezet mogen worden. Dat ons strafrechtsysteem geen onderscheid kan maken tussen asielzoekers en overige inwoners. Hij gaat in op de gespannen voet waarop de veel gehoorde wens om asielzoekers sneller te laten werken staat met de meerderheid in de kamer die dat (nog) niet wil. Omdat ruimere mogelijkheden om aan de slag te gaan ook weer een aanzuigende werking op nieuwe asielzoekers zou kunnen hebben. En hij staat uitgebreid stil bij onwillige gemeenten die geen opvangplekken bieden waardoor de (over)last onevenredig verdeeld wordt. “En daar is uw gemeente de dupe van’, aldus de staatssecretaris die van alle aanwezigen waardering krijgt voor zijn eerlijke en zelfs kwetsbare verhaal.
Hoewel een beladen en politiek ingewikkeld onderwerp, is de toon van de avond vooral positief. Van der Burg is zichtbaar blij dat er vanavond gesproken wordt over mensen in plaats van enkel beleid. Dat voor- en tegenstanders in elk geval de moeite hebben genomen om naar de inzichten van bestuurders en dorpsgenoten te luisteren. Maar ook naar de levensverhalen van vluchtelingen. Waardoor iedereen in elk geval iets meer inzicht heeft gekregen in de complexiteit van het Nederlandse asielbeleid. En de plicht om iedereen die ons land binnenkomt, ongeacht wat we daarvan vinden, opvang te bieden.
Directe oplossingen voor de problemen die er zijn, heeft Van den Burg nog niet. Die hebben namelijk tijd nodig, dat is permanent ‘trekken en duwen’. Bij gemeenten. Maar ook binnen zijn eigen coalitie. Maar het is ieder duidelijk dat de bewindsman weet waar hij het over heeft. Dat hij echt op de hoogte is van de situatie in Budel. En dat ook hem er alles aan gelegen is om de overlastgevers aan te pakken en de opvang eerlijker over het land te verdelen.
Joeri Kapteijns is eveneens blij met het initiatief van de Cranendonckse inwoners. “Ook wij, zowel onze bewoners als onze medewerkers, hebben last van de kleine groep overlastgevers. Uw zorgen zijn de onze en met elkaar proberen we die dag in dag uit zoveel als mogelijk te voorkomen. Daar hebben we al heel veel aan gedaan. En dat blijven we doen. Tezelfdertijd ben ook ik heel blij met dit initiatief tot meer verbinding. Daar werken we al aan met bijvoorbeeld de Meedoenbalie die onze bewoners de kans op vrijwilligerswerk biedt. Maar meer verbinding vanuit het dorp naar onze bewoners en andersom juich ik alleen maar toe,”, zegt Kapteijns die aangaf ook met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in gesprek te zijn om asielzoekers sneller taallessen te kunnen laten volgen. “Want ook dat draagt natuurlijk enorm bij aan beter wederzijds contact.”
En de aanwezige bewoners van het azc die rondlopen met drankjes, muziek maken, dansen of hun levensverhaal op het podium delen? Die genieten met volle teugen van de avond. Omdat ze zich weer even ‘gewoon’ mens voelen.