Het waarom. Een bed voor iedereen.
Tijdens de hoge instroom van 2015 en 2016 lukte het de samenleving, het COA en de keten om alle asielzoekers een slaapplek te geven. Zelfs toen er 4.000 asielzoekers per week binnenkwamen. Niemand hoefde op straat te slapen. De maatschappelijke en financiële kosten waren echter hoog. Dat wilden we niet meer.
Ook nu hebben we veel opvangplekken nodig en maken we gebruik van crisisnoodopvang. Daarvoor zijn wij de gemeenten dankbaar, maar het is beter als we geen crisisnoodopvang nodig hebben. Daarom moet het asielsysteem flexibeler zijn en beter kunnen meebewegen met de aantallen asielzoekers die naar ons land komen.
Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen
De omvang en samenstelling van de asielinstroom verandert steeds. Ook zijn er niet altijd woningen beschikbaar voor statushouders, bijvoorbeeld door krapte op de woningmarkt. Om beter op zulke veranderingen in te kunnen spelen, is 14 mei 2020 de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen opgesteld.
Sneller duidelijkheid. Sneller integreren of terugkeren.
In de uitvoeringsagenda staat hoe het vernieuwde asielsysteem eruit komt te zien. Asielzoekers krijgen na hun aanvraag sneller te horen of zij kans maken op asiel. Zij kunnen zich dan eerder voorbereiden op integratie of terugkeer. Provincies, gemeenten en COA maken concrete plannen om de asielopvang in de regio’s flexibeler te maken.
Meerjarenstrategie COA 2020-2025: flexibilisering
Een van de strategische doelstellingen van het COA is: 'Wij bieden altijd voldoende menswaardige en flexibele opvang voor asielzoekers'. Het COA werkt mee aan 3 concrete doelen uit de Uitvoeringsagenda Flexibilisering Asielketen:
- 3 typen opvanglocaties
- multi-inzetbare opvang
- meer bestuurlijke samenwerking
3 typen opvanglocaties
Het asielsysteem van de toekomst is niet alleen flexibel, maar ook effectief. We werken onder één dak samen met onze ketenpartners om asielzoekers sneller duidelijkheid te geven. Daarnaast starten statushouders en asielzoekers met een grote kans op een vergunning vroegtijdig met inburgering en participatie. En asielzoekers met weinig tot geen kans op een vergunning starten snel met (voorbereidingen op) vertrek. In het nieuwe asielsysteem zijn er 3 typen opvanglocaties:
- Gemeenschappelijke vreemdelingenlocatie (gvl): een opvanglocatie waar asielzoekers hun asielprocedure starten. Op een gvl is er veel contact tussen asielzoekers en ketenpartners. Ketenpartners werken op de gvl samen onder één dak.
- Satellietlocatie: een opvanglocatie voor asielzoekers die minder frequent contact hebben met ketenpartners. Satellietlocaties bieden ook opvang aan specifieke groepen zoals alleenstaande minderjarigen of uitgeprocedeerde gezinnen.
- Regionale opvanglocatie: op deze opvanglocatie kunnen statushouders en asielzoekers met een kansrijke asielaanvraag een start maken met hun integratie. Een regionale opvanglocatie is verbonden aan meerdere gemeenten in de regio. In die gemeenten krijgen statushouders uiteindelijk een woning.
Multi-inzetbare opvangplekken
Met multi-inzetbare opvangplekken kunnen we de asielopvang sneller op- en af te schalen, zonder dat we locaties moeten openen of sluiten. Zo houden we tegen beperkte kosten flexibele opvangcapaciteit aan. Het COA maakt afspraken met bestuurlijke partners over multi-inzetbare opvangplekken op satellietlocaties en regionale opvanglocaties.
Multi-inzetbaar betekent dat we op die opvanglocaties naast asielzoekers en statushouders ook andere groepen woningzoekenden - gelijktijdig of na elkaar - onderbrengen. Zoals spoedzoekers, studenten of jongeren. Het streven is 2.000 multi-inzetbare opvangplekken in 2025.
Gemengd wonen heeft bovendien een positief effect op de activering van asielzoekers. Het draagt bij aan sociale verbinding in de wijk en het vergroot het lokale draagvlak voor asielopvang. Een goed voorbeeld hiervan is Plan Einstein in Utrecht.
Bestuurlijke samenwerking
De missie van het COA is asielzoekers leefbare en veilige opvang bieden en hen begeleiden naar een toekomst in Nederland of daarbuiten. Dit doen we samen met onze partners in de samenleving. In het nieuwe asielsysteem werken we nog meer samen met provincies en gemeenten en betrekken we hen vroegtijdig. We maken samen concrete plannen voor het realiseren van de 3 nieuwe typen opvanglocaties en de multi-inzetbare opvangplekken. Ook werken we in het nieuwe asielsysteem nog meer samen met onze ketenpartners.
