Het COA pleit voor het continueren van de behandeling van de spreidingswet in de Tweede Kamer en een snelle invoering ervan. Het is van belang dat de spreidingswet er komt om het grote tekort aan opvangplekken structureel op te lossen en het opvangsysteem stabieler te maken.
Joeri Kapteijns, plv. bestuursvoorzitter COA: "We vinden het noodzakelijk dat er snel oplossingen komen om de druk op de asielopvang weg te nemen. Structurele oplossingen zijn hard nodig en de spreidingswet is daar een belangrijk onderdeel van. Tegelijk moeten en kunnen het wetsvoorstel en de onderliggende regelgeving op een aantal punten verbeterd worden om de uitvoerbaarheid te waarborgen. We hopen dan ook dat deze punten in de verdere uitwerking van de spreidingswet en de onderliggende regelgeving een plek krijgen. Uiteindelijk mogen we niet uit het oog verliezen waar het om gaat: het bieden van fatsoenlijke en stabiele opvang en begeleiding van mensen die huis en haard hebben verlaten voor oorlog, geweld en vervolging."
Opnieuw aandacht voor de uitvoerbaarheid van de spreidingswet
Afgelopen november adviseerde het COA al over de uitvoerbaarheid via een uitvoeringsscan op het wetsvoorstel. Ook ging het COA in het voorjaar van 2023 in gesprek met leden van de Tweede Kamer over de uitvoerbaarheid van de spreidingswet. De belangrijkste punten die het COA toen heeft ingebracht en die nog steeds gelden zijn:
- Het bijstellen van de termijn van een structurele opvanglocatie van minimaal 5 jaar naar in beginsel minimaal 15-20 jaar.
- Het vereenvoudigen van de bonus- en verdeelsystematiek.
- Het in de wet opnemen dat de capaciteitsraming tussentijds omhoog of omlaag kan, met een ruimere interpretatie van het begrip ‘uitzonderlijke omstandigheden’ en een helder proces voor gemeenten hoe ze zich hierop kunnen voorbereiden.
- Het in de wet vastleggen dat locaties alleen zonder doelgroepbeperking beschikbaar worden gesteld.
- Het opnemen in de wet hoe de verantwoordelijkheidsverdeling rond exploitatie door gemeenten eruit ziet met een bijbehorend kwaliteitskader.
Uitkomsten uitvoeringstoets lagere regelgeving
In aanvulling hierop vraagt het COA in de uitvoeringstoets voor (een deel van) de lagere regelgeving aandacht voor onder meer de systematiek en de planning in relatie tot de capaciteitsraming en voor het verschil tussen het beschikbaar stellen en het in gebruik kunnen nemen van een locatie. Ook gaat het COA in de toets in op de afbakening van het begrip ‘uitvoerbaarheid’, in geval gemeenten opvangplekken binnen hun gemeente over meerdere locaties willen verspreiden en voor hoe te handelen in geval van verschil in inzicht bij het verdeelbesluit. Verder wil het COA graag intensiever betrokken worden bij de totstandkoming van regelgeving die gaat over de kwaliteit alsmede over de exploitatie van locaties door derden.